Οι ειδήσεις που βλέπουμε στην τηλεόραση, ακούμε στο ραδιόφωνο ή διαβάζουμε στις εφημερίδες, κρύβουν μέσα τους ιστορίες που όλοι μας «γράφουμε» καθημερινά, με τις πράξεις μας. Το ευρωπαϊκό ερευνητικό έργο Papyrus «ταράζει τα νερά», προτείνοντας καινοτομικούς τρόπους εντοπισμού πληροφοριών από πηγές πολυμεσικού περιεχομένου, με τη χρήση σημασιολογικής αναζήτησης, που γεφυρώνει το χάσμα ανάμεσα στους διαφορετικούς τρόπους σκέψης όσων θητεύουν σε διαφορετικά πεδία.
Όσα θα διαβάσετε στη συνέχεια κρύβουν πίσω τους ένα «ανορθόδοξο» παρελθόν: όχι τόσο από την πλευρά της ίδιας της φύσης του περιεχομένου (που μοιάζει με τα άλλα), όσο από την προέλευσή του.
Όπως θα αντιληφθείτε βλέποντας το βίντεο, πρόκειται για μια «διεθνή παραγωγή», που γυρίστηκε στο Παρίσι και την Αθήνα, με την τεχνική συνδρομή του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων και τη βοήθεια , του Γερμανού οπερατέρ της Deutsche Welle, Μάρτιν Μάας.
Πώς φτάσαμε ξαφνικά σε τέτοια μεγαλεία; Ας όψεται το Papyrus, ένα καινοτόμο ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα, με πολύ μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον, το οποίο αναμένεται να ανοίξει όταν ολοκληρωθεί, σε λίγους μήνες - καινούριους δρόμους στη διαθεματική έρευνα των ιστορικών (αν και όχι υποχρεωτικά, καθώς τίποτα δεν απαγορεύει στον «ψαγμένο» χρήστη να κάνει το ίδιο...), ανοίγοντάς τους νέο πεδίο δόξης λαμπρό: τον χώρο των ειδήσεων, τουλάχιστον όσων από αυτές είναι ψηφιοποιημένες, ασχέτως αν πρόκειται για κείμενο, εικόνα ή βίντεο.
Η αφορμή και ο στόχος
Αφορμή για την έναρξη αυτού του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος (που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2008, έχει διάρκεια 30 μήνες και ο προϋπολογισμός του φτάνει τα 3 εκατ. €), η πολύ γνωστή, ιδιαίτερα στο δημοσιογραφικό χώρο, ρήση ότι «τις περισσότερες φορές, την επόμενη μέρα η είδηση είναι μη-είδηση»... Μ' άλλα λόγια, αυτό που θεωρούμε σήμερα είδηση, αύριο το ξέρει όλος ο κόσμος και μοιραία, αλλά άδικα - απαξιώνεται.
Γιατί άδικα; Μα, γιατί κάθε είδηση έχει πίσω της, σαν αφορμή, την ανάγκη καταγραφής κάποιας σημαντικής (τουλάχιστον θεωρητικά, έστω κι αν αυτό δεν γίνεται πάντα στην πράξη) εξέλιξης κι έτσι αποτελεί το μικρό λιθαράκι που θα βοηθήσει να «χτιστεί» η ιστορία, είτε μιας χώρας είτε ενός συγκεκριμένου χώρου, που κι αυτά πολύ συχνά είναι αλληλένδετα...
Μια σημαντική τεχνολογική ανακάλυψη που γίνεται στην Ελλάδα, για παράδειγμα, αφορά μεν ένα συγκεκριμένο αντικείμενο σ' έναν συγκεκριμένο επιστημονικό χώρο, όμως παράλληλα αντανακλά στο όνομα, ακόμα και στην οικονομία (αν πρόκειται για μια καινοτόμο ανακάλυψη, που θα αξιοποιηθεί σωστά) της ίδιας της χώρας.
Η ιστορία μας, λοιπόν, γράφεται καθημερινά, περνάει σαν «απόσταγμα» μέσα από τον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο και είναι κρίμα που ως τώρα αυτό το γεγονός δεν είχε αναγνωριστεί επίσημα από τους μελετητές (οι οποίοι προστρέχουν, όμως, στις έντυπες, παλιότερα, και τις οπτικοακουστικές, τα τελευταία χρόνια, πηγές προκειμένου να στηρίξουν τις έρευνές τους) ούτε είχε υπάρξει κάποιος γενικά αποδεκτός και ενιαίος τρόπος αξιοποίησης αυτού του τεράστιου πλούτου, ο οποίος αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σπουδαιότητα, όσο ψηφιοποιείται το παρελθόν μας και διευρύνονται οι ψηφιακές βιβλιοθήκες σε βάθος χρόνου.
Αυτή την αδικία έρχεται να επανορθώσει το Papyrus, καθώς ο στόχος του (κατά τας γραφάς) είναι «η ανάπτυξη μιας δυναμικής ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης, η οποία εξάγει πολυμεσικό υλικό (βίντεο, φωτογραφίες, κείμενο), προερχόμενο από τον τομέα των Ειδήσεων, και το καθιστά διαθέσιμο σε κοινότητες χρηστών, που ανήκουν σε άλλον, εντελώς διαφορετικό τομέα, με τη χρήση καινοτόμων μεθόδων μοντελοποίησης».
Διάγραμμα ροής του PapyrusΠεριεχόμενο κατ' απαίτησιν
Η λέξη-κλειδί σ' αυτόν τον ορισμό, είναι η «δυναμική», αφού σημαίνει πως κάθε φορά το περιεχόμενο της ψηφιακής «βιβλιοθήκης» το οποίο θα έχει στη διάθεσή του ο χρήστης (ο ιστορικός στην περίπτωση-πιλότο, οποιοσδήποτε εκπρόσωπος άλλης επιστημονικής κοινότητας στο μέλλον) αλλάζει, αναλογα με το ερώτημα που θέτει ο ίδιος στο σύστημα.
Το ιδιαίτερο στοιχείο στο Papyrus είναι η «νοημοσύνη» του: το σύστημα καταλαβαίνει το ερώτημα του ιστορικού, κατανοεί τι ακριβώς ζητάει, ψάχνει στο περιεχόμενο των ειδήσεων και, στο τέλος, του παρουσιάζει τα αποτελέσματα με τον τρόπο που εκείνος τα ζήτησε.
Επομένως, παίζει ένα ρόλο πολύ πιο σημαντικό από εκείνον της απλής μηχανής αναζήτησης (που δεν «αποκωδικοποιεί» το ερώτημα, ούτε οργανώνει ανάλογα το αποτέλεσμα, ώστε να καλύψει τις ανάγκες του χρήστη), εισάγοντας την έννοια της σημασιολογικής αναζήτησης.
Κι αυτό είναι κάτι απαραίτητο, για την εξαγωγή των σωστών αποτελεσμάτων, καθώς μπορεί μεν η Ιστορία και ο Τύπος να ασχολούνται αμφότερα με γεγονότα που εξελίσσονται στο διάβα του χρόνου, όμως ο τρόπος που τα διαχειρίζεται κάθε τομέας, είναι διαφορετικός: η είδηση άπό την ίδια τη φύση της κρύβει μέσα της την οπτική γωνία του δημοσιογράφου, τις ιδέες και τις αντιλήψεις του για κάτι που συνέβη και, βέβαια, δίνει απαντήσεις στα κλασικά ερωτήματα της δημοσιογραφίας ποιός, πού, πώς, πότε και γιατί.
Το «γιατί», δηλαδή οι λόγοι που προκάλεσαν ένα γεγονός, είναι το κοινό στοιχείο με την ιστορία, η οποία όμως εξετάζει επίσης τις συνέπειες του γεγονότος, αλλά συχνά και τι θα γινόταν αν αυτό το γεγονός δεν είχε συμβεί.
Το σύστημα, από την πλευρά του, μοντελοποιεί τους δυο διαφορετικούς τρόπους σκέψης, προσπαθώντας στη συνέχεια να βρει τις αντιστοιχίες, ώστε να γίνονται κατανοητές κι από τα δυο μέρη, ουσιαστικά με τη χρήση μιας καινοτομικής μεθόδου χαρτογράφησης της ιστορικής γνώσης.
Δυσκολίες και ευκαιρίες
Αυτό ήταν το πιο δύσκολο να επιτευχθεί, καθώς απαίτησε εξειδικευμένη έρευνα και χρήση σημασιολογικών (semantic) τεχνολογιών, κάτι που δεν είχε γίνει ως τώρα, στις αλλεπάλληλες προσπάθειες οι οποίες είχαν σημειωθεί στο παρελθόν, με σκοπό την προσέγγιση των δυο ξεχωριστών τομέων.
Η κοινοπραξία πίσω από το Papyrus, όπως μας εξήγησαν ο επιστημονικός υπεύθυνος, καθ. Γιάννης Ιωαννίδης, και ο συντονιστής του έργου, Δρ. Νίκος Σαρρής, έχει ως στόχο την αξιοποίηση όσων μεταδεδομένων (που είναι μεν πολλά, αλλά είναι δομημένα με άναρχο τρόπο) συνοδεύουν σήμερα το πολυμεσικό υλικό των ειδησεογραφικών δελτίων και τη δημιουργία ενός δικτυακού συστήματος, το οποίο θα μπορέσει να εκμεταλλευτεί τα κάθε λογής αρχεία, στο πλαίσιο μιας κλιμακωτής εφαρμογής.
Οι ελπίδες να πετύχει αυτό το στόχο (που είναι μόνο ο πρώτος, από μια ολόκληρη σειρά επόμενων δράσεων σε νέους τομείς, μετά τη σχέση Ιστορίας - Τύπου) είναι σημαντικές, καθώς η κοινοπραξία που συστάθηκε είναι όντως διεπιστημονική: αποτελείται από τέσσερα ερευνητικά ιδρύματα με συγκεκριμένη εμπειρία στο θέμα, δυο ερευνητικούς φορείς με αντικείμενο την Ιστορία της Τεχνολογίας, δυο μεγάλους ευρωπαϊκούς (και παγκόσμιους, φυσικά, καθώς η είδηση έχει τη δύναμη να ξεπερνάει τα σύνορα) ειδησεογραφικούς οργανισμούς με πλούσια αποθέματα περιεχομένου σε πολλές γλώσσες, και ως συντονιστή μια ΜΜΕ (την ελληνική ATC), με μεγάλη εμπειρία σε ανάλογα εγχειρήματα.
Οι οιωνοί είναι άριστοι, καθώς ως τώρα όλα βαίνουν καλώς: το πρώτο πρωτότυπο ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2009, ελέγχθηκε από ομάδες ιστορικών και δημοσιογράφων, που έκαναν ήδη τις προτάσεις τους για βελτιώσεις, και ετοιμάζεται πλέον το δεύτερο, με στόχο να τους παραδοθεί τον Ιούνιο, για τη δεύτερη φάση των δοκιμών.
Ενδέχεται, πάντως, η επίσημη λήξη του Papyrus, τον Αύγουστο του 2010, να παραταθεί κατά δυο μήνες, οπότε τα τελικά και ολοκληρωμένα αποτελέσματα θα παρουσιαστούν στα τέλη Οκτωβρίου.
Μεγάλο το όφελος, πολλοί οι αποδέκτες
Λέμε συχνά ότι μια σχέση πχ. εμπορική, οικονομική ή πολιτική- είναι «win-win», όταν από αυτήν οφελούνται και οι δυο συμβαλλόμενοι.
Στην περίπτωση του Papyrus, οι «winners» είναι τελικά περισσότεροι, καθώς κερδισμένοι είναι προφανώς οι ιστορικοί που μ' αυτό τον τρόπο βάζουν ακόμα ένα πολύτιμο όπλο στη «εργαλειοθήκη» τους, τα ΜΜΕ και οι δημιουργοί περιεχομένου που θα μπορέσουν να εκμεταλλευτούν (με την καλή και την κακή έννοια της λέξης) και να αναδιαθέσουν πολυμεσικό υλικό τους το οποίο απαξιώνεται μέρα με τη μέρα, αλλά και όλοι εμείς που, έστω έμμεσα, θα έχουμε μελλοντικά στη διάθεσή μας καλύτερη και ακριβέστερη πληροφόρηση για γεγονότα που έγιναν σε άλλες εποχές, καθώς θα πληθαίνουν οι «διασταυρώσεις» των επιστημονικών πεδίων.
Κι όταν, με τον καιρό, το σύστημα απλοποιηθεί ακόμα περισσότερο, πιθανώς με την εισαγωγή κάποιων λογικών εννοιών παράλληλα με την παραδοσιακή χρήση λέξεων-κλειδιών, ώστε να μην τρομάζει τους μη-ειδικούς, ίσως τότε να δούμε και κάποια μορφή ηλεκτρονικής γνώσης του κόσμου μας μέσα από τις ειδήσεις, που έτσι κι αλλιώς τα έργα ημών των ανθρώπων περιγράφουν...
Οι εταίροι του έργουpathfinder.gr
Αναρτήσεις
